عشق و هیجانات مثبت

زان چه می بافی همه روزه بپو ش

زان چه می کاری همه روزه بنو ش

گر ز خاری خسته ای خود کشته ای

ور حریر و قز دری خود رشته ای

عشق یعنی اراده به گسترش خود با دیگری در جهت ارتقای رشد دومی. اسکات پک                     

  هنگامی که هیجان های مثبت خزانه تفکر- عمل لحظه ای را گسترش می دهد با گذشت زمان منابع تقویتی و شخصی گوناگونی ساخته و پرداخته می شود این منابع عبارتداز : 

(1) منابع جسمانی هم چون هماهنگی،سلامتی قلبی-عروقی وقوام عضلانی 

(2) منابع اجتماعی هم چون دوستی ها،مهارت ها و حمایت های اجتماعی

 (3) منابع فکری و ذهنی هم چون دانش و توانایی حل مساله 

(4) منابع روان شناختی هم چون آفرینندگی(خلاقیت)،خوش بینی و تاب آوری

کاربرد روانشناسی مثبت نگر در روابط (2)

کاربرد روانشناسی مثبت نگر در روابط (1)

نظریه ساخت و گسترش

در نظریه ساخت و گسترش، خانم باربارا فردریکسون (Barbara L. Fredrickson) پنج کارکرد برای هیجانهای مثبت برشمرده است:

 1- گسترش و بسط دهندگی: هیجانهای منفی به انسان دیدگاه تونلی (Tunnel Vision) می دهد چون گنجینه و خزانه تفکر ـ عمل(رفتار) را منقبض و محدود می کند. در مقابل هیجانهای مثبت دامنه تفکر ـ عمل را گسترش و بسط می دهد و انسان را از دید تونلی خارج می کنند به این علت که ذهن را باز می کنند.

 2- ساخت: اگر انسان هیجان های مثبت بیشتری داشته باشد منابع مهمی (مانند منابع جسمی و سلامت ؛ منابع روان شناختی مثل توانایی حل مسئله و تصمیم گیری و ... ؛ منابع اجتماعی مثل مهارتها و حمایتهای اجتماعی ؛ منابع ذهنی و ...) که برای زندگی و مدیریت نیاز دارد را می تواند بسازد و بهتر استفاده کند. در بازی ها که هیجانات مثبت بیشتر ظهور دارد انسان منابعش در حال ساخت و گسترش خواهد بود.

3- کارکرد ابطال و خنثی سازی: هیجانهای مثبت علاوه بر اینکه خزانه رفتار و عمل و تفکر را گسترش می دهند، جاهایی که هیجانهای منفی وجود دارند اثرات مخرب هیجانهای منفی را هم ابطال و رفع می کنند. شوخی کردن سبب می شود که اندورفین ها ترشح شود و حالت سرخوشی و لذت ایجاد شود و انسان رنج های ناشی از هیجانهای منفی را خنثی کند.

 4- کارکرد تاب آوری: در هیجانهای مثبت، صبر و استقامت انسان بیشتر می شود تا هیجانهای منفی . انسان دچار حلقه های صعودی نشاط می شود. تاب آوری یعنی از مهارتهای موجود زندگی به خوبی استفاده کنیم و یا اگر نداریم آنها را بسازیم . هیجانهای مثبت قدرت استفاده از مهارتهای مقابله ای را بالا می برد.

5- کارکرد بالندگی و شکوفایی: هیجانهای مثبت، سبب رشد و تکامل انسان می شوند. چه میزان هیجان مثبت برای رشد و بالندگی نیاز است ؟ نسبتی دارد به نام لوسادا یا لوزادا ، 2.9 به 1 خوب است . به ازای هر 3 هیجان مثبت یک هیجان منفی اگر باشد خوب است.

نظریه شادکامی پایدار(sustainable happiness)

در این نظریه سونیا لوبومیرسکی (Sonja-Lyubomirsky)و همکاران او تعیین کننده های شادکامی را مشخص کرده و سهم هر یک را در فرمولی که به آن فرمول شادکامی می گویند، معین ساخته اند.

سلیگمن در آثار خود از این نظریه در تبیین شادی و شادمانی های اصیل استفاده کرده و به آن ارجاع داده است.

فرمول شادکامی :  H=S+C+V

در این فرمول: H سطح شادکامی است؛ S  عوامل وضعی یا عوامل ژنتیکی و ارثی و تثبیت شده است؛ C عوامل محیطی نظیر خانه ، ازدواج، سن ، تحصیل و... ؛ V عوامل ارادی و اختیاری، عواملی هستند که امکان خوگیری با آنها اندک است. این عوامل، فعالیت و انجام شدنی هستند.

سهم عوامل سه گانه در شادکامی پایدار

Set point=50%عوامل ارثی و تثبیتی(وضعی) 50 درصد شادکامی را تبیین می کنند. این عوامل را نمی توان تغییر داد.

Condition or circumastance=10% عوامل محیطی و شرایطی حداکثر 10 درصد شادکامی پایدار را تبیین می کنند. با توجه به سهم اندک این عوامل هر گونه سرمایه گذاری روی آنها جهت دستیابی به شادکامی پایدار چندان مقرون به صرفه نیست.

 Volation=40%عوامل ارادی یا اختیاری 40 درصد سهم شادکامی پایدار را تبیین می کنند. و با توجه به شرایط مورد اشاره بالا برای افزایش شادکامی و نشاط پایدار تنها می توان روی این عوامل برنامه ریزی کرد.